[Uzbekistan] Dấu ấn Con Đường Tơ Lụa
Dạo này, du lịch Trung Á nổi lên như một trào lưu với với những người đam mê kiểu du lịch khám phá. Uzbekistan đã ở trong tâm trí tôi từ những ngày đầu khi tôi bắt đầu tìm hiểu về Con đường Tơ lụa, đất nước xinh đẹp này nằm trên tuyến đường thương mại cổ đại nối liền Đông và Tây với các thành phố như Samarkand, Bukhara, và Khiva chứa đựng nhiều công trình kiến trúc lịch sử đẹp mê mẩn. Để nói về UZB thì tôi xin đúc kết bằng 3 từ: văn hóa, lịch sử, nồng ấm!~
1. Kinh nghiệm xin Visa Uzbekistan
Với hộ chiếu Việt Nam, các bạn có thể xin e-visa vào UZB với giá 21,5$/ single entry, thời gian xét duyệt visa là 3 ngày.
Quy trình xin evisa bao gồm:
Truy cập e-visa.gov.uz → khai form online → upload ảnh 3,5×4,5 và ảnh hộ chiếu → nộp hồ sơ → nhận email kích hoạt → vào kiểm tra tình trạng với code trong email → thanh toán phí visa bằng thẻ tín dụng → nhận email xác nhận thanh toán → 3 ngày sau nhận email có link evisa.
Note: rất nhiều bạn bị trục trặc khâu upload ảnh, tiêu chuẩn ảnh là độ phân giải 300dpi, dung lượng dưới 1mb và theo tiêu chuẩn ICAO. Các bạn nhớ crop ảnh cho mặt chiếm 80-90% diện tích ảnh, tăng sáng lên 1 chút thì mới có thể được chấp nhận nhé! Cách dễ nhất là tải App “Photo Passport and ID”, up hình selfie lên rồi chọn Uzbekistan là nó tự động edit ảnh cho khớp với yêu cầu. Nhanh gọn lẹ lunnnnn.
2. Một số lưu ý & Chuẩn bị trước khi du lịch Uzbekistan
- Đường bay: Có nhiều đường bay rẻ từ Việt Nam tới Tashkent, transit ở Ấn nhưng giờ giấc khù khoằm, tôi cần tới Tashkent từ trưa 31/12 nên lựa chọn bay từ Bangkok của hãng Uzbekistan Airways, chuyến bay chặng đi rất vắng, cả máy bay chỉ có 30 khách.
- Nếu bạn bay từ Kyrgyzstan, bạn có thể chọn đi bus tiết kiệm từ Bishkek tới Tashkent: Bạn mua vé tại western bus station (Giá vé: 2250 som ~ 650k vnd đi lúc 9h tối và mất khoảng 9 tiếng)
- Tiền tệ: đồng tiền UZB là “som”, thời điểm này som đang mất giá nên 1 som = 2 VNĐ, vì tỷ giá tốt như vậy nên chi phí chuyến đi rất rẻ. Các bạn có thể đổi tiền tại sân bay, chênh lệch tỷ giá không nhiều so với trong thành phố, hoặc nếu thiếu các bạn có thể đổi ở chợ cho các chủ shop, cách nữa là ở trung tâm Bukhara tôi gặp máy đổi tiền tự động, tỷ giá thấp hơn ở sân bay một chút và chỉ nhận từ 10$ trở lên.
- Thời tiết: thời tiết mùa đông tháng 1 ở UZB ko khắc nghiệt, nếu có mưa hay tuyết cũng chỉ vài ngày, nhiệt độ từ 0-15*c, nắng đẹp. Tháng 2 thường là có thời tiết xấu nhất. Tôi đi vào giữa tháng 6 trời nóng như điên dại,ở Bukhara với Khiva có lúc lên đến 40 độ -> Tốt nhất là nên đi vào t4,t5 hoặc mùa thu t9,t10 bạn nhé!
- An toàn: UZB thật sự an toàn khi đi du lịch, mặc dù rất ít người dân nói tiếng Anh, họ chủ yếu dùng tiếng Nga, tiếng Uzbek và Tajik (biến thể của tiếng Farsi). Giao tiếp có thể khó khăn khi đi phương tiện công cộng nhưng người dân UZB đa phần tốt bụng và nhiệt tình. Nền chính trị vẫn mang dáng dấp 1 quốc gia trong Liên Xô nên các bạn có thể thấy số lượng cảnh sát rất đông, đặc biệt là ở Tashkent.
- Ẩm thực: ẩm thực UZB không quá đặc sắc, đó là sự pha trộn của các món Nga và Trung Á, Hồi giáo. Các bạn sẽ gặp chủ yếu trong menu là thịt nướng với bánh mỳ, một số loại soup kiểu Nga và Hồi giáo. Món ăn đặc trưng nhất của UZB là “plov” – cơm được nấu với thịt cừu hầm nhừ, củ quả, nho khô, hành tây – nhìn giống cơm trộn nhưng ăn khá béo. Nếu chán món UZB các bạn có thể tìm các nhà hàng Triều Tiên, bởi số lượng dân gốc Triều Tiên ở UZB khá đông nên các nhà hàng này rất chuẩn vị Triều Tiên/ Hàn Quốc.
- Di chuyển: Liên vùng Tashkent – Samarkand – Bukhara các bạn nên dùng tàu cao tốc Afrosiyob, nội đô thì dùng app Yandex taxi để đặt xe (cần sim UZB) với giá rất rẻ. Google maps ở UZB hoạt động không chính xác nên các bạn nên dùng Yandex map nhé. Hệ thống tàu điện ngầm Tashkent tuy cũ nhưng nhà ga rất độc đáo và rẻ, mặc dù mới lên giá nhưng cũng chỉ 4000VNĐ/vé cho tất cả các tuyến (bạn mua vé 1 lần và chỉ hết hiệu lực khi bạn ra khỏi nhà ga), thậm chí ngày cuối tuần và ngày lễ còn được miễn phí.
Note: Từ ngày 29/3 UZrailways đã mở lại cổng thanh toán bằng thẻ tín dụng qua Stripe, các bạn đã có thể mua vé bình thường qua app hoặc web.
3. Lịch trình khám phá Uzbekistan
Các địa điểm chính mọi người hay đến là Tashkent – Samarkand – Bukhara – Khiva nhưng vì tôi chỉ có 8 ngày nên tôi bỏ qua Khiva.
- Day 1+2: Tashkent – (Afrosiyob train)
- Day 3+4: Bukhara – (Afrosiyob train)
- Day 5+6+7: Samarkand – (Afrosiyob train) – Tashkent – bay về.
3.1 Tashkent – thủ đô xinh đẹp của UZB!
Tashkent với quy hoạch và kiến trúc thừa hưởng từ thời Liên Xô, khu trung tâm Tashkent thật sự cho phong cách rất Liên Xô trong khi các khu xung quanh thì đang phát triển khá hiện đại.
Các điểm du lịch chính ở thủ đô này bao gồm:
– Hệ thống tàu điện ngầm Tashkent với các nhà ga được thiết kế, trang trí rất độc đáo, nhà ga đẹp nhất là Kosmonavtlar, Alisher Navoi, Tinchlik, Pakthakor, Bodomzor, G’afur G’ulom, Mustaqillik Maydoni,…
– Bảo tàng Temurid + quảng trường Amir Temur
– Tháp truyền hình Tashkent
– Chorsur Bazaar
Tôi chỉ muốn thử hệ thống tàu điện ngầm Tashkent và bảo tàng Temurid nên các điểm khác tôi bỏ qua mà tập trung vào Bukhara và Samarkand
3.2 Bukhara: một trong 3 thành phố quan trọng trên Con đường Tơ lụa (cùng với Samarkand và Khiva)
Bukhara đã hơn 2000 năm tuổi. Đây là một trong những ví dụ điển hình nhất về các thành phố Hồi giáo được bảo tồn tốt ở Trung Á từ thế kỷ 10 đến thế kỷ 17, với kết cấu đô thị phần lớn vẫn còn nguyên vẹn. Nếu Samarkand nổi tiếng vì là trung tâm giao thương thì Bukhara nổi tiếng là trung tâm học thuật. Đây là quê hương của một trong những học giả quan trọng nhất của dòng Hồi giáo Sunni: Imam Al-Bukhari. Sinh thời Al-Bukhari chu du khắp thế giới Hồi giáo để ghi chép lại những lời kể của Muhamad thành những bộ sách. Bởi vậy, ở Bukhara từng có rất nhiều “Madrassah” – cách người Hồi giáo gọi các ngôi trường dạng đại học đào tạo các “Imam” – những lãnh tụ Hồi giáo ở các nhà thờ (giống với cha xứ hay sư trụ trì vậy). Hiện nay, đa số các Madrassah đã chuyển đổi thành điểm du lịch hoặc chợ nhưng các chi tiết trang trí và lối kiến trúc Iwan, Pishtaq vẫn rất đặc trưng.
Các điểm du lịch chính:
a. Kalyan Minaret
b. Abdulaziz Khan Madrassah
c. Ulug’bek Madrasasi
d. Tim Abdulla Khan trading dome
e. Toqi Telpakfurushon
f. Nodir Devonbegi Madrassah
g. Bolo Hauz Mosque
h. Chor minor
Trung tâm Bukhara rất nhỏ, hầu hết đi bộ được và điều thú vị là các khu chợ nằm trong các tòa nhà có mái vòm lớn theo đúng phong cách Trung Á.
3.3 Samarkand: trái tim của đế quốc Timurid và trung tâm của Con đường Tơ Lụa.
Một số tài liệu cho rằng thành phố này có ra đời từ TK7 trước Công nguyên, có thể sánh ngang với Rome và Athens. Samarkand từng là thành phố huy hoàng nhất Trung Á cho tới TK13 khi Thành Cát Tư Hãn thiêu rụi nó, và tới TK14-15 nó lại trỗi dậy là kinh đô của đế chế Timurid. Khi Alexander Đại đế lần đầu tiên nhìn thấy Samarkand, ông đã phải thốt lên đầy kinh ngạc: “Ta từng được nghe thành phố này rất xinh đẹp nhưng không thể tưởng tượng rằng nó lại có thể đẹp và tráng lệ nhường ấy”. Năm 2001, Samarkand được công nhận là Di sản thế giới UNESCO.
Các điểm du lịch chính:
a. Registan
Registan với ba trường học Hồi giáo – được đặt tên là Ulugbek Madrassah, Sher Dor Madrassah và Tilla-Kari Madrassah – xây dựng từ thế kỷ 15 đến thế kỷ 17. Những trường học Hồi giáo này phản ánh đầy đủ nhất một bức tranh hoàn hảo của Con đường Tơ lụa cổ đại, điển hình là các trung tâm học tập và buôn bán.
b. Shah-i-Zinda: quần thể lăng mộ từ TK14 với kiến trúc và trang trí khảm gạch men với nhiều họa tiết, màu sắc rất đẹp
c. Lăng mộ Amir Temur: nơi chôn cất hoàng đế Temur/ Timur, vị hoàng đế nổi tiếng nhất đế chế Timurid và có lẽ cũng khét tiếng nhất khi suốt cuộc đời mình ông đã gây nên các cuộc chiến tranh giết chết 5% dân số trái đất đương thời (khoảng 17 triệu người). Họa tiết trong lăng mộ được dát vàng, bạc, ngọc và đá cẩm thạch
d. Bibi Khanum Mosque: thánh đường Hồi giáo lớn nhất Trung Á mang tên vị hoàng hậu của Temur
e. Aksaray: một lăng mộ khiêm tốn trong 1 ngôi làng cạnh lăng mộ Amir Temur, nhưng nét trang trí bên trong vô cùng tinh xảo
f. Observatory of Ulugbek: từng là đài thiên văn của hoàng đế Ulugbek – cháu nội của hoàng đế Temur. Ông là một người yêu thích toán học, thiên văn nên để lại nhiều di sản cho hậu thế.
Từ Samarkand các bạn có thể tới thăm quê hương của Temur Amir là thị trấn Shahrisabz trong ngày.
Nhìn chung, Uzbekistan đang trong quá trình mở cửa với thế giới sau quãng thời gian dài, bởi vậy đất nước rất chào đón du khách, người dân hiền lành, nồng hậu với khách du lịch, vào buổi tối thành phố có thể vắng lặng và hơi tối nhưng vẫn an toàn. Thời điểm này rất thích hợp để đi UZB khi đồng tiền “som” đang mất giá so với USD và ngành công nghiệp du lịch chưa phá hỏng sự tuyệt vời của các điểm du lịch nổi tiếng.
Cuối cùng, chúc các bạn có một chuyến đi thật nhiều kỉ niệm!